Sosyal Bilgiler Öğretiminde Filmlerin Kullanımı

1-Giriş

Eğitim-öğretim ortamında kullanılan araç-gereçlerden birisi de filmlerdir. Filmlerin öğretimde kullanılması yeni karşılaşılan bir durum değildir. Filmlerin kullanımının 1910 yılına dayanan bir geçmişi bulunmaktadır . Bu alanda yapılan ilk çalışma Griffity’nin yaptığı Birth Of a Nation isimli çalışmadır. Griffity filmleri eğitimde kullanmasının amacı ‘’bir araç-gereç ne kadar fazla duyu organına hitap ediyor ise öğretme gücü o kadar yüksektir’’ düşüncesine dayanmaktadır. Zaten işittiklerimizin %10 kadarını gördüklerimizin %20 kadarını hem görüp hem işittiklerimizin ise %50 kadarını öğrendiğini göz önüne aldığımızda bu görüşün ne denli isabetli bir karar olduğunu görebiliriz. [1]filmlerin özellikle eğitim öğretim ortamında var olan monotonluğu ortadan kaldırdığı ve eğitim ortamına bambaşka bir canlılık getirdiği bilinmekle birlikte, günümüzde öğretmenlerin bu fırsatları değerlendirmeleri beklenmektedir [2] Avrupa Konseyi 2001 yılında 15 numaralı tavsiye kararlarının ekine göre eğitim-öğretimde film ve belgesellerin kullanılmasını istemiştir. [3]Şimdi video filmlerin özellikleri,faydaları,sınırlılıkları ve öğretimde etkili olarak kullanılabilmesi için bilinmesi gereken noktaları kısaca açıklayalım…

Eğitimde film kullanımı iki şekilde gerçekleştirilebilir:

1. Halihazırda bulunan bir filmin eğitim amaçlı öğrencilere izlettirilmesi. Bu en fazla kullanılan yöntemdir.
2. Bizzat öğretmen yada öğrenci tarafından eğitimsel bir filmin kamera yoluyla çekilmesi ile oluşturulmuş bir video kasetin kullanılmasıdır. Bu zor ve maliyetli bir yol olduğundan pek tercih edilmez.

2-Etkili bir öğretim aracı olarak kullanılabilmesi için bilinmesi gerekenler

• Video film kullanımına geçmeden önce hedef davranışlar açık seçik belirlenmeli.
• Film hedefe , ders konusuna öğrenci seviyesine ve ilgilerine uygun olmalı.
• Film, konunun işlenişine en uygun zamanda gösterilmelidir.
• Gösterimin bir ders saatinin tümünde mi yoksa 15 dakika gibi bir süresinde mi yapılacağı belirlenmelidir. Ayrıca bir ders saatinde birden fazla video gösteriminin gerekli olup olmadığına önceden karar verilmelidir. Genel kanı uzun bir film gösteriminin de uygun olmadığı yönündedir.
• Filmin dersin amaçlarına uygun olarak kavranması için öğrencilere hedef kazanımlarla ilgili önceden seçilmiş birtakım sorunun verilip verilmeyeceği, soru verilecekse nelerin sorulacağı belirlenmeli ve film sonunda sorular üzerinden genel bir tartışma ortamı oluşturulmalı.
• İstenilen sonuca ulaşılması için öğretmenin göstereceği filmi önceden izlemiş olması ve  filmle ilgili önemli notları alması gerekir.
• Ayrıca filmde öğrenciler için olumsuz örnek oluşturabilecek bölümlerin kesilerek çıkarılması gerekir.

3-Film Seçiminde Dikkat Edilecek Hususlar

• Hedef davranışları desteklemeyen konularla ilgili filmler öğretim ortamına getirilmemelidir.
• Filmler kısa ve öz olmalıdır. Uzun ve sıkıcı bir gösterimden kaçınılmalıdır. (Azami 15-20 dakika)
• Film ilginç bir notada kesilip filmin devamının öğrencilerce tahmin edilmesi istenilebilir.
• Filmin öğrenci düzeyine uygun,açık ve anlaşılır aynı zamanda da renkli olması gerekir.
• Bazı konuların öğretiminde çizgi filmler tercih edilmelidir.
• Gereksiz konuşmalar film gösterimine alınmamalı, gerekli noktalarda öğretmen tarafından açıklamalar yapılmalıdır.

Sosyal Bilgiler, Tarih ve Atatürk İlke Ve İnkılapları dersleri okutulurken toplumsal ve kültürel olay ve olgular filme çekilip hedef davranışlarla ilgili olanlar eğitim ortamında etkili bir biçimde kullanılabilir. Sözgelişi Türkiye Cumhuriyeti’nin , Osmanlı Devleti’nin Kuruluşu , İstanbul’un Fethi , Kurtuluş Savaşı , Birinci ve İkinci Dünya Savaşı , Yurdumuzda Turistik Bölgeler , Göçler , Nüfus vs… sınıfta yeri gelince sunulabilir.

4-Öğretimde Film Kullanımının Faydaları

• Öğrenci film,video,cd vs… araçlar sayesinde eğitim ortamından bağımsız olarak bilgi edinebilir.[7]
• Öğrenci konu ile ilgili somut olan ve hayatında karşılaşma ihtimali düşük olan olaylarla karşılaşarak çeşitli deneyimler kazanabilir.
• Öğrencilerden bazılarının gidip görme imkanı bulamayacağı yada dersin kazanımları ile ilgili dersin işleniş sürecinde gösterilmesi gereken mekanlar video filmler vasıtası ile gösterilebilir. (Çanakkale , Kıbrıs , Anıtkabir vs…)
• Öğretim ortamını zevkli hale getirerek öğretme gücünü artırır.
• Çok önceki zamanlarda gerçekleşen ve geri getiremeyeceğimiz toplumsal olgu ve olayların yeniden eğitim ve öğretim ortamına getirilmesini sağlar.
• Dolaylı bilgi aktarımı sunar.[8]

5-Öğretimde Film Kullanımının Sınırlılıkları

• Uzmanlık alanı gerektiren bir araç-gereçtir. Herkes tarafından etkili biçimde kullanılamaz.
• Hazırlanışı itibariyle uzun zaman gerektirir. Ve maliyeti diğer araç gereçlere göre daha yüksektir.

Yukarıda belirtilen konulara uygun örnekler Milli Eğitim Bakanlığı Radyo ve Televizyon Merkezinde ve Türkiye Radyo ve Televizyon kurumu arşivlerinde bulunabilir. (Öğretimde kullanılabilecek filmlere örnek olarak Ateşten Günler , Kurtuluş , İyilik Et İyilik Bul , Ölü Ozanlar Derneği gibi filmler verilebilir) Türkiye Cumhuriyeti İnkılap Tarihi Ve Atatürkçülük dersinde kullanılabilecek belgesel ve filmlerde mevcuttur. ‘’Çanakkale’yi Öğrenmek’’, ‘’Son Tanıklar ve Sarı Zeybek’’ bu filmlerden sadece bir kaçıdır.Ayrıca dünyada tarih öğretiminde kullanılacak yerli yabancı filmler bulunabilir. Roma dönemi ile ilgili Gladiator, Birinci Dünya Savaşı ile ilgili ‘’All Quiet On The Western Front’(“Garp Cephesinde Yeni Bir Şey Yok’’) savaşın acı gerçeği ile ilgili Saving Private Ryan (Er Ryan’ı Kurtarmak) filmleri kullanılabilir.[9]

6-Öneriler

Günümüzde öğrenciler görsel öğretimle iç içe yaşamaktadır. Evinde yada çevresinde bilgisayar gibi teknolojik araçların yardımı ile (TV,Bilgisayar,CD,DVD…) her alandan bilgilerle (Tarih,Coğrafya…) karşı karşıya kalmakta ve konuları multimedya kaynaklardan öğrenmektedir. Bu öğretim için çok büyük bir avantajdır. İlköğretim düzeyinde daha çok çizgi filmler tercih edilmelidir. Görselliği tek başına başarıyı artırıcı bir unsur olarak görmek yerine sınıf içi etkinliklerle birleştirmek doğru olur.

alıntıdır.

Bilim Kurgu Filmlerine İlgi Durumunun Öğrencilerin Yaratıcı Yazma Becerilerine Etkisini İncelediğim Makalem İçin Tıklayın.