Birinci Dünya savaşı en hararetli günlerini yaşarken bir sürpriz dünyada büyük bir yankı bulmuş ve Çarlık Rusya birden bire çökmüştür. Rusya’da Marksist anlayışı benimseyen yeni Rus Devleti kurulmuş ve Rusya savaştan çekilmişti. Yeni Rusya itilaf devletlerine karşı yeni Türk Devletine yardım etmeyi benimserken, itilaf devletleri ise çarlık Rusya’yı yeniden tesis etmek için elinden gelen bütün çabayı sarf ediyordu deyim yerindeyse. Bu durum yeni Rus yönetimini Anadolu’da itilaf devletlerine var gücü ile direnen Anadolu Direnişçilerinin yanında yer almaya sevk etmiştir. Özellikle Avrupa San Remo kararlarını aldığı sırada Türk ve Rus heyetleri daha da yakınlaşmışlar, yeni Rus devleti Avrupa’ya karşı Türkleri, Yeni Türk Devleti’de Avrupa’ya karşı Rusları tutma yoluna gitmiştir. Yeni Rus Devleti bir dönem Ermeni Devleti’ni tesis etme ve ona toprak kazandırma amacını güdünce ilişkilerde bir kopma meydana gelmiştir. Daha sonra T.B.M.M. orduları doğudaki Ermeni çeteleri üzerine bir sefer düzenleyerek buradaki Ermeni çetelerinin zulmüne bir son vermek istemiştir. T.B.M.M kuvvetlerinin bölgedeki işgal kuvvetlerini yenilgiye uğrattığını gören Rusya, T.B.M.M. hükumeti ile bir antlaşma imzalamıştır.
16 Mart 1921 yılında imzalanan Moskova Antlaşmasına göre:
Her iki tarafça tanınmayan bir Anlaşma , bir diğer taraf için geçersiz sayılacaktır. Yani TBMM’nin tanımadığı bir antlaşmayı Rusya’da tanımamış kabul edilecektir.
Türkiye Cumhuriyeti’nin sınırları Misak-ı Milli’de belirtilen sınırlardır ve Rusya bunu tanıyacaktır.
Eski devletler olan Osmanlı ile Çarlık Rusya tarafından imzalanan antlaşmalar hem T.B.M.M için hemde yeni Marksist Rusya için geçersizdir. İki taraf için bu antlaşmalar yok hükmündedir.
Her iki devlette bir diğeri için düşmanca amaçlar gütmeyecek, birbirinin aleyhinde oluşmuş çeteler ve terör örgütlerine destek vermeyecektir.
Batum Gürcistan’a bırakılacaktır.
Savaş esirleri karşılıklı olarak iade edilecektir.
Antlaşmanın önemi: T.B.M.M ilk defa büyük bir devlet tarafından tanınmıştır ve Misak-ı Milli ilk defa bir devlet tarafından resmen kabul edilmiştir.
alıntıdır.